“Mensen hebben soms een vertekend beeld van de rol van een familierechter,” stelt Fatih. “We hebben geen toverstaf, waarmee we problemen kunnen oplossen. We kunnen alleen een geschil beëindigen door een beslissing te nemen. Het onderliggende probleem los je daarmee vaak niet op. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij partijen zelf. Als twee ouders bijvoorbeeld gaan scheiden, blijven ze altijd als vader en moeder van een kind toch met elkaar verbonden. Je moet je dan afvragen, of je voor elk ‘akkefietje’ naar de rechter moet stappen of misschien toch niet beter naar een mediator kunt gaan.”
Den Haag, 23 september 2020 In nieuwsprogramma’s op tv zie je geregeld een persoon in toga uitspraak doen in een rechtszaak. Wat is er allemaal voor nodig om tot een uitspraak te komen? Wie werken er aan mee om dit mogelijk te maken? Het gerechtshof Den Haag behandelt straf-, handels-, familie- en belastingzaken in hoger beroep. Hoger beroep houdt in dat als je het niet eens bent met een uitspraak van de rechtbank in jouw zaak, je naar het hof kunt om een nieuwe beoordeling te vragen.Tijdens de Week van de rechtspraak vertelt elke dag een andere medewerker over zijn of haar werk bij ons hof. Zo geven we een inkijk achter de schermen. Vandaag is Fatih Ibili, raadsheer familierecht, aan het woord.
Sinds oktober 2017 werkt Fatih Ibili als raadsheer familierecht bij het gerechtshof Den Haag. Daarvoor werd hij al ruim 7 jaar als raadsheer-plaatsvervanger ingezet bij familiezaken van het Haagse hof. Fatih heeft een wetenschappelijke achtergrond. Hij studeerde af aan de Vrije Universiteit Amsterdam in het privaatrecht. Hij bleef daarna bij de universiteit werken. Hij gaf daar onderwijs, deed onderzoek en promoveerde tot doctor in de rechten. Hij boog zich in zijn proefschrift over de vraag, hoe het met de internationale bevoegdheid van de Nederlandse rechter zit, bijvoorbeeld bij handelsgeschillen tussen bedrijven. Met die wetenschappelijke bagage stapte hij in 2006 over naar het Wetenschappelijk Bureau van de Hoge Raad. In de tussentijd kwam de Europese Unie met steeds meer familierechtelijke regelingen. Fatih verdiepte zich hierin, schreef er boeken over en gaf lezingen. Van het handelsrecht kwam hij zo steeds meer in het familierecht terecht. Begin 2017 werd hij hoogleraar Personen-, Familie- en Jeugdrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen. Dit hoogleraarschap combineert hij met zijn werk bij het Haagse hof.
Belang van een zitting
Fatih geeft aan dat er drie belangrijke pijlers zijn in zijn werk: lezen, zittingen houden en schrijven. Hij vertelt: “Er komen stapels dossiers binnen. Die ga je lezen en je maakt aantekeningen. Zo krijg je een eerste indruk van een zaak. Voordat je naar zitting gaat, moet je een dossier goed beheersen en soms nog een rechtsvraag verder uitzoeken. We doen de zitting altijd meervoudig in hoger beroep, dat wil zeggen met drie raadsheren en een secretaris. Bij familierecht is een zitting heel belangrijk. Je kunt dan doorvragen en krijgt vaak goed zicht op de achtergrond van een geschil. Soms kom je met partijen echt in gesprek en kun je een geschil samen op zitting al oplossen. Wij schorsen de zitting vaak na een half uur. Dan kunnen we zelf even als kamer overleggen over bijvoorbeeld de richting die we op willen, maar soms kunnen partijen ook met elkaar en hun advocaten op de gang even over een punt overleggen om te proberen eruit te komen. Een zitting duurt doorgaans een uur. Daarna gaan we met de raadsheren in ‘raadkamer’ om over de beslissing te overleggen. De secretaris is hier ook bij en schrijft doorgaans het eerste concept van de uitspraak.” Fatih benadrukt de rol van de secretaris: “De secretaris is een belangrijke speler. Op een zittingsdag behandelen we zo’n 6 zaken. Dat kan alleen maar met goede ondersteuning. Bij zaken waar kinderen betrokken zijn, is vaak ook een vertegenwoordiger van de Raad voor de Kinderbescherming tijdens de zitting aanwezig om vanuit hun deskundigheid advies te geven.”
Familiezaken
Het familierecht omvat vele onderwerpen. Denk bijvoorbeeld aan alimentatie, omgangsregelingen, verdeling van huwelijksvermogen, uithuisplaatsingen, curatele en internationale kinderontvoeringen. “Het is belangrijk dat je naast je zittingswerk alle rechtsontwikkelingen nauwlettend volgt,” zegt Fatih. “Zelf doe ik ook mee aan discussies over die rechtsontwikkelingen. Als lid van de Staatscommissie voor het Internationaal Privaatrecht denk ik bijvoorbeeld mee over wetsontwerpen.” Fatih omschrijft het familierecht als bijzonder boeiend. “Als familierechter word je meegenomen in de persoonlijke verhalen van mensen. Je neemt een ingrijpende beslissing in het leven van mensen die je verder niet kent. Dat is een grote verantwoordelijkheid. Het maakt familiezaken toch anders dan geschillen tussen bedrijven. Ik probeer altijd naar de context van een conflict tussen partijen te kijken. Hoe ziet het leven van partijen eruit? Hoe is het geschil ontstaan?”
Toverstaf
“Mensen hebben soms een vertekend beeld van de rol van een familierechter,” stelt Fatih. “We hebben geen toverstaf, waarmee we problemen kunnen oplossen. We kunnen alleen een geschil beëindigen door een beslissing te nemen. Het onderliggende probleem los je daarmee vaak niet op. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij partijen zelf. Als twee ouders bijvoorbeeld gaan scheiden, blijven ze altijd als vader en moeder van een kind toch met elkaar verbonden. Je moet je dan afvragen, of je voor elk ‘akkefietje’ naar de rechter moet stappen of misschien toch niet beter naar een mediator kunt gaan.” Fatih is zeer enthousiast over zijn raadsheerschap bij het Haagse hof: “Het is hard werken, maar ik doe dit werk met volle overtuiging. Deze functie is uniek en geeft mij heel veel voldoening.”